KBfysio.nl

Kennisnetwerk

Prevalentie

Dysfuncties van de blaas en darmen vormen volgens de ICCS een heterogene groep op kinderleeftijd (vanaf 5 jaar) en zorgen wereldwijd voor problemen.
Dysfuncties van de blaas omvatten volgens de International Children’s Continence Society (ICCS) symptomen zoals: urine incontinentie, enuresis en een afwijkende mictiefrequentie (<4 of >7 keer per dag). De prevalentie hiervan varieert tussen de 6,3% tot 9,0% voor urine incontinentie overdag op 7-jarige leeftijd, afnemend tot 1,2% tot 3,0% tijdens de adolescentie. Voor enuresis is de prevalentie 10-20% op 7-jarige leeftijd, elk jaar afnemend met 15% tot een prevalentie van 2% in de adolescentie.

Dysfuncties van de darmen zoals obstipatie en feces incontinentie (volgens de Rome IV criteria) komen op de kinderleeftijd voor tussen de 0,3% tot 8,0% (obstipatie) en 0,8% tot 7,8% (feces incontinentie).
Uit wetenschappelijk onderzoek is gebleken dat kinderbekkenfysiotherapie evident is in de behandeling van deze klachten en symptomen.(3,4) Daarnaast wordt door een tijdige interventie (ook bij jonge kinderen van 3 en 4 jaar), een verergering van klachten op de volwassen leeftijd voorkomen.(5,6)

Indicaties kinderbekkenfysiotherapie

  • Incontinentie voor urine overdag en enuresis
  • Incontinentie voor feces
  • Disfuntioneel plassen
  • Hoge mictiefrequentie/ overactieve blaas
  • Onderactieve blaas
  • Habitueel uitstelgedrag
  • Vertraagde ontwikkeling van de zindelijkheid
  • Urineweginfectie
  • Angst om te plassen of te poepen
  • Obstipatie, al dan niet met incontinentie
  • Diarree
  • Buikpijn
  • Bekkenpijn/ stuitpijn *
  • Seksuele disfuncties *

* Uitsluitend door een geregistreerde en bevoegde bekkenfysiotherapeut, zoals beschreven in het addendum (1).

Hoe ziet de begeleiding door de kinderbekkenfysiotherapeut er uit ?

Diagnostiek

  • Anamnese
  • Mictie- en defecatielijsten
  • Kwaliteit van leven vragenlijsten
  • Lichamelijk onderzoek: algehele screening motorische vaardigheden / prikkelverwerking
  • Aanvullend functieonderzoek van de bekkenbodem : inspectie en palpatie (uitwendig) van de bekkenbodem
  • Aanvullend inwendig functieonderzoek van de bekkenbodem * (zoals beschreven in het addendum bij de Beroepsprofielen Bekkenfysiotherapeut en Kinderfysiotherapeut (2017), zie bijlage I)
  • Eventueel abdominale/ perineale echo
  • Eventueel uroflowmetrie met,- of zonder emg-meting bekkenbodemspieractiviteit

* uitsluitend door een geregistreerde en bevoegde bekkenfysiotherapeut, zoals beschreven in het addendum.

Behandeling en follow up

  • Demystificatie
  • Educatie/ informatie
  • Oefentherapie
  • TENS
  • Biofeedback
  • Abdominale/ perineale echo
  • Uroflowmetrie
  • Advisering
  • Ondersteuning van het medicatiebeleid dat is voorgeschreven door de arts
  • Bevorderen therapietrouw

Landelijke werkgroep Kinderbekkenfysiotherapie

In 2004 is er voor het eerst initiatief genomen voor het ontwikkelen van de werkgroep zoals we die sinds 2010 in de huidige vorm kennen, de Landelijke Werkgroep Kinderbekkenfysiotherapie. Na inventarisatie van de werkzame kinderbekkenfysiotherapeuten zijn er 5 regionale werkgroepen gevormd (te weten Noord, Noord-West, Midden, Zuid en Zuid- Oost), die allen nog bestaan. Dit zijn monodisciplinaire netwerken van geregistreerde kinderfysiotherapeuten en bekkenfysiotherapeuten, die aanvullende scholing op het gebied van kinderbekkenfysiotherapie gevolgd hebben.
Vanuit de verschillende kinderbekkenfysiotherapeuten, verspreid door het land, is er behoefte om kennis en ervaringen te delen en zodoende de kwaliteit van de zorg voor deze specifieke (en groeiende) doelgroep te kunnen optimaliseren. Meer en meer is er sprake van evidence based handelen en komt het belang van ons vak in toenemende mate onder de aandacht van kinderen en hun ouders, maar ook verwijzers en collega’s.

Werkgroep Kinderbekkenfysiotherapie Zuid-Oost

De werkgroep Zuid-Oost telt inmiddels 33 leden, verspreid wonend en/ of werkzaam in de regio Zuid-Oost Nederland met als grens Maastricht, Doetinchem en Gorinchem. Werkgroep Kinderbekkenfysiotherapie Zuid-Oost is een actieve werkgroep, zo hebben de leden bijvoorbeeld in 2017 het landelijke jaarcongres georganiseerd voor kinderbekkenfysio- therapeuten die lid zijn van 1 van de 5 regionale werkgroepen.
Om toe te kunnen treden tot de Werkgroep Kinderbekkenfysiotherapie Zuid-Oost is er een toelatingseis opgesteld. Zo dient het lid minimaal de 1-jarige opleiding Kinderbekkenfysio- therapie van de SOMT of NPi met succes te hebben afgerond, of zeer ruime werkervaring te hebben op dit werkgebied en dit kunnen aantonen. Daarnaast is het een voorwaarde dat de leden voldoende in aanraking komen met kinderen binnen deze doelgroep, dit wordt tijdens de bijeenkomsten regelmatig besproken.

Om de ontwikkelingen goed te kunnen volgen en de kwaliteit van de zorg te kunnen waarborgen is structureel inhoudelijk overleg noodzakelijk. Om dit te kunnen bereiken organiseert de Werkgroep Kinderbekkenfysiotherapie Zuid-Oost 6 bijeenkomsten. I.v.m de zeer grote landelijke spreiding van de leden zijn deze bijeenkomsten verdeeld over 3 dagen per jaar. Er is een middag en avondbijeenkomst, gescheiden door een pauze, waarin de leden elkaar ook (inhoudelijk) uitgebreid kunnen spreken.
Doel van de bijeenkomsten is kennis uitwisselen, landelijke ontwikkelingen volgen, ervaringen delen, casuïstiek bespreken en intervisie. Om de kennis en kennissynthese te actualiseren worden regelmatig sprekers uitgenodigd.
Van elke bijeenkomst wordt van te voren een agenda opgesteld, worden notulen gemaakt en na afloop verspreid onder alle deelnemers.
Jaarlijks wordt een jaarverslag gemaakt van de activiteiten van de werkgroep; dit jaarverslag wordt verspreid onder de leden.
Binnen de werkgroep is een vaste voorzitter, secretaris en penningmeester gekozen.
Verder is er een aanwezigheidsplicht: leden dienen minimaal 4 van de 6 bijeenkomsten aanwezig te zijn.
De leden betalen contributie, bedoeld voor onkosten tijdens de werkgroep bijeenkomsten (m.n. financiële vergoeding van sprekers) en om de website te kunnen laten onderhouden.

Website

Om de opgedane kennis vervolgens te verspreiden, doelstellingen van onze bijeenkomsten te publiceren en goede contacten te kunnen onderhouden met elkaar is er een website opgesteld: kbfysio.nl. Hier kunnen zowel leden als ouders en verwijzers informatie vinden. De webmaster ontvangt een financiële vergoeding voor zijn werkzaamheden (vanuit contributie van de leden) De website bestaat uit [een besloten deel en] een open deel, wat voor iedereen inzichtelijk is. In het besloten deel hebben alleen eigen leden toegang. Dit deel bevat o.a. informatie over specifieke onderwerpen, publicaties van onze sprekers, notulen van onze bijeenkomsten en contactmogelijkheden.

Op dit moment is de website nog uitsluitend van de leden van werkgroep Zuid-Oost. De leden van de werkgroep hopen dat de andere regio’s zich in de toekomst ook aan gaan sluiten, zodat het een landelijke website wordt. De contacten met de regio Noord-Oost zijn veelbelovend. Daarnaast is er nog een geinteresseerde Regio. Het organiseren van een Landelijke dag KBF is wederom een optie.

(1)  Daar waar de term kinderbekkenfysiotherapie wordt vermeld, wordt bedoeld: gespecialiseerde fysiotherapie bij kinderen met problemen in de zindelijkheid, zie Bijlage 1

LITERATUUR

  1. M.L. van Engelenburg-van Lonkhuyzen et al. (2017) Childhood Bladder and Bowel Dysfunction Questionnaire: development, feasibility and aspects of validity and reliability.
  2. R. Burgers (2013) Functional defecation disorders in children with lower urinary tract symptoms
  3. M.L. van Engelenburg-van Lonkhuyzen et al. (2013) The effect of pelvic physiotherapy on reduction of functional constipation in children: design of a randomised controller trial.
  4. M.L. van Engelenburg-van Lonkhuyzen et al. (2017). Bladder and bowel dysfunctions in 1748 children referred to pelvic physiotherapy: clinical characteristics and locomotor problems in primary, secondary and tertiary healthcare settings.
  5. M.S. Bongers et al. (2011) Long-term prognosis for childhood constipation: clinical outcomes in adulthood.
  6. S. Khan et al. (2005) Long-term outcome of funtional childhood constipation.

* voor leden: zie Informatie / Literatuur

Links

Addendum

 http://kbfysio.nl/wp-content/uploads/2023/02/def. addendum 2017.docx